Urządzenia grzewcze klasy Ecodesign muszą spełnić szereg wymogów. Szczególnie ważne są te dotyczące standardów emisyjnych, czyli maksymalnej dopuszczalnej emisji wybranych zanieczyszczeń powietrza. Metodą stosowaną standardowo do wykazania braku przekroczeń tych wymogów są tzw. badania certyfikacyjne. Jednak uzyskanie przez urządzenie certyfikatu nie oznacza, że w warunkach rzeczywistego użytkowania emisje z tego urządzenia będą przez cały czas tak niskie, jak stwierdzono w optymalnych warunkach przy certyfikacji. Dlatego do zarządzania jakością powietrza konieczne jest oszacowanie wielkości emisji z sektora komunalno-bytowego w inny sposób, niż opierając się na badaniach certyfikacyjnych. Aby zrobić to prawidłowo potrzebna jest m.in. znajomość rzeczywistych wskaźników emisji dla poszczególnych klas/rodzajów urządzeń oraz różnych paliw. Przyjęcie założenia, że rzeczywista wielkość emisji zanieczyszczeń z kotła czy kominka klasy Ecodesign będzie dokładnie taka, jak ustalony dla tej klasy standard emisyjny, może prowadzić do znacznego niedoszacowania emisji uwzględnionej w inwentaryzacji dlatego też wskaźniki te powinny być określone w inny sposób, niż na podstawie badań certyfikacyjnych.
Niniejszy raport przedstawia wyniki badań wskaźników rzeczywistych emisji zanieczyszczeń powietrza z urządzeń klasy Ecodesign przeprowadzonych w wyspecjalizowanym laboratorium Energy Research Centre należącym do Uniwersytetu Technicznego w Ostrawie (Republika Czeska).
Zbadano trzy kotły na paliwo stałe: automatyczny kocioł na pellet (paliwo: pellet drzewny), automatyczny kocioł na węgiel typu ekogroszek (ekogroszek), ręczny kocioł na węgiel (węgiel kamienny sortymentu orzech, drewno bukowe i sosnowe).
Dodatkowo, badaniu poddano trzy ogrzewacze pomieszczeń: wolnostojący kominek na drewno z zamkniętą komorą spalania, wkład kominkowy na drewno z zamkniętą komorą spalania i wolnostojący kominek na drewno z drzwiczkami, które nie zamykają w sposób szczelny komory spalania. Do badań ogrzewaczy wykorzystano trzy rodzaje drewna zakupionego na polskim rynku, uzyskując 7 kombinacji urządzenie-paliwo: suche drewno sosnowe – wilgotność <10%, suche drewno bukowe– wilgotność <10% oraz niesezonowane (wilgotne) drewno bukowe – wilgotność 21.6%.
Wszystkie analizy zostały wykonane z użyciem tunelu rozcieńczającego z którego pobierano próbki do badania emisji pyłu całkowitego oraz w podziale na frakcje: PM10, PM2.5, PM1, a także wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) i CO2. Dodatkowo, tuż za komorą spalania pobierano próbki do badania emisji CO, SO2, CO2, NOx, OGC, oraz porównawczo pyłu całkowitego (metoda rozgrzanego filtra).
W przypadku pyłu zawieszonego, największa rozbieżność pomiędzy wskaźnikami rzeczywistymi a emisjami wynikającymi z badań certyfikacyjnych występuje dla kominków oraz kotłów o załadunku ręcznym spalających drewno. Wskaźniki określone w niniejszym badaniu są w tych przypadkach wyższe o odpowiednio ok. 80% i 40% niż wartości podane przez Instytut Technologii Paliw i Energii (ITPE). Wskaźniki emisji tlenku węgla określone w niniejszych badaniach są z kolei od 2- do niemal 9-krotnie wyższe niż wartości ITPE, z wyjątkiem automatycznego kotła na węgiel, dla którego to wskaźnik ITPE jest 2-krotnie wyższy. Zarówno w przypadku kotłów ręcznych na drewno kawałkowe jak i kominków, zmierzony wskaźnik emisji B(a)P był około 2-krotnie wyższy niż wartości podawane przez ITPE.
Źródłem największej niepewności w oszacowaniach wielkości emisji zanieczyszczeń powietrza z sektora komunalno-bytowego są urządzenia spalające drewno kawałkowe. Jak wykazały przeprowadzone pomiary, wskaźniki emisji pyłu, B(a)P oraz CO stosowane dotychczas dla urządzeń klasy Ecodesign spalających drewno mogą być zbyt niskie i nie odzwierciedlać rzeczywistej wielkości emisji tych zanieczyszczeń. Mniejsze rozbieżności zaobserwowano dla certyfikowanych kotłów węglowych.
Rekomendacje, które płyną z przeprowadzonych badań, mające na celu zwiększenie dokładności inwentaryzacji emisji i tym samym poprawę skuteczności zarządzania jakością powietrza w Polsce, to: potrzeba aktualizacji istniejących baz wskaźników emisyjnych o wskaźniki rzeczywiste, w szczególności dla urządzeń klasy Ecodesign, a także konieczność zbadania częstotliwości rzeczywistego użytkowania kominków, uwzględniając strukturę typów tych urządzeń (klasę emisyjności) oraz zbadania udziału spalania mokrego drewna w domowych urządzeniach grzewczych.
