Niniejszy raport w języku angielskim zawiera kompleksowy przegląd dotyczący jakości powietrza w Polsce, wraz z informacjami na temat głównych źródeł emisji, postaw społecznych, prawodawstwa i wpływu na zdrowie. Został on przygotowany przez szerokie grono ekspertów i zawiera informacje, które nie zostały opublikowane nigdzie indziej.
W Polsce występuje wysokie stężenie pyłów PM10, PM2,5 i benzo(a)pirenu (BaP). Większość zanieczyszczeń powietrza pochodzi z niskiej emisji, tj. ogrzewania budynków węglem i drewnem w przestarzałych kotłach. Chociaż w ostatnich latach poczyniono znaczne postępy w zakresie przepisów dotyczących źródeł niskiej emisji, wiele pozostaje do zrobienia, jeśli chodzi o egzekwowanie tych przepisów i usprawnienie programów finansowych. Przekroczenia NO2 są niskie w porównaniu do tych obserwowanych w krajach Europy Zachodniej. Transport, choć jest głównym źródłem NO2, ma znacznie mniejszy udział w zanieczyszczeniu pyłem zawieszonym i wywiera znikomy wpływ na emisje BaP. Prawodawstwo dotyczące transportu jest w dużej mierze nieobecne, ponieważ nie ma przepisów dotyczących stref niskiej emisji lub manipulowania filtrami cząstek stałych (DPF). Podatek akcyzowy nie zniechęca do importu starych, zanieczyszczających środowisko samochodów. Emisje przemysłowe stanowią poważny problem w niektórych miastach ze względu na brak wystarczających przepisów dotyczących poszczególnych rodzajów substancji.
Zarządzanie jakością powietrza nie ma jednego organu i odbywa się głównie na poziomie krajowym i regionalnym. Prawo dotyczące opracowywania programów ochrony powietrza(POP) zostało niedawno zmienione, ale analiza nowych projektów POP pokazuje, że dokumenty te nie będą stanowić wystarczająco skutecznego narzędzia poprawy jakości powietrza. Potrzebne są zdecydowanie lepsze regulacje, aby gminy mogły podjąć działania, a najważniejszym elementem są instrumenty do inwentaryzacji niskich stężeń i kontroli uchwał antysmogowych na poziomie gospodarstw domowych.
Kampanie na rzecz czystego powietrza są bardzo widoczne i odegrały kluczową rolę w poprawie jakości powietrza na obszarach miejskich. Opieka zdrowotna może odegrać ważną rolę w poprawie jakości powietrza, ale sektor ten nie ma możliwości podjęcia pracy nad zanieczyszczeniem powietrza.
Programy finansowe na rzecz ograniczenia niskiej emisji, choć dostępne, wymagają dalszych reform, aby były skuteczne. Krajowy Program Czystego Powietrza, który zapewnia dotacje na wymianę kotłów węglowych i izolację termiczną budynków jednorodzinnych, przechodzi obecnie taką reformę. Wciąż jednak brakuje ukierunkowanych programów dla ubogich energetycznie gospodarstw domowych i budynków wielorodzinnych. Nawet najskuteczniejsze programy wymagają odpowiedniej promocji, której obecnie brakuje.
